Nieuws

Tijdens de Algemene Ledenvergadering op 23 juni jl. hebben de VGVZ-leden een nieuw bestuur gekozen. Per 1 augustus a.s. draagt het interim-bestuur het stokje over. We stellen de nieuwe bestuursleden graag aan je voor:

Margo van den Berg was werkzaam bij ZonMw, instituut voor gezondheidsonderzoek. Vanuit het ZonMw – programma Zingeving en Geestelijke verzorging droeg ze bij aan de ontwikkeling van de huidige Kenniswerkplaats Zingeving en Geestelijke verzorging. Margo levert graag een bijdrage aan de verdere professionalisering van het beroep geestelijk verzorger.  

Remy Jacobs is werkzaam als geestelijk verzorger in het IJsselland Ziekenhuis. Hij wil zich meer bestuurlijk inzetten voor het algemeen belang. Dit vanuit verbinding met de leden en met een wens om integer te besturen, met oog voor de belangen van eenieder.

Maurice van der Put werkt als eerste lijn geestelijk verzorger vanuit De Pastorale Partner in verband met het Centrum voor Levensvragen De Haagsche-Zin. Hij wil een steentje bijdragen aan de VGVZ.

Maarten Vrolijk is zelfstandig adviseur en projectmanager in de (palliatieve) zorg en duurzame landbouw. Hij wil met de leden de VGVZ verder ontwikkelen, haar strategische ruimte vergroten, daarbij recht doend aan de veelheid van functies en groepen en aan de stille meerderheid. Met als doel om meer mensen in Nederland te begeleiden/helpen/verzorgen bij hun levens- en zingevingsvragen.

Hans van Wijk is geestelijk verzorger in de ouderenzorg (stichting Marente, Bollenstreek) en GV-thuis t.b.v. Centrum voor Levensvragen Zuid-Holland- Noord. Hij hoopt samen met de leden de belangrijkste uitdagingen voor de komende jaren in ons vak op het spoor te komen, om met directeur en stafleden ‘de geestelijk verzorger’ zo goed mogelijk te profileren.

Vlnr: Remy, Maurice, Margo, Hans, Maarten. 

Afscheid interim-bestuur

Het interim-bestuur bestaande uit Etje Verhagen, Fred Omvlée, Hans Kling, Hans van Wijk en Jan Willem Uringa werd tijdens de ALV bedankt voor de inzet het afgelopen jaar. Etje zei tijdens de ALV het volgende over hun opdracht: “Het interim-jaar zal in dienst staan van de toekomst van de VGVZ, het kent geen eigen agenda, anders dan een stevig fundament leggen voor het volgende bestuur”. En dat is gelukt: het resultaat is dat we als bestuur, medewerkers en leden met een goede basis verder kunnen bouwen aan de vereniging.

Tijdens de ALV in juni 2025 ontvingen Iris Wierstra en Anja Visser beiden een VGVZ Award voor hun wetenschappelijke bijdrage aan het vakgebied van de geestelijke verzorging in Nederland. Wij feliciteren hen van harte met deze prijs!

Iris Wierstra (Universiteit voor Humanistiek) ontving deze prijs voor haar onderzoek naar het gespreksmodel ‘In dialoog met je levensverhaal’. Ze onderzocht hoe de professionaliteit van geestelijk verzorgers zich verhoudt tot een gestructureerde benadering van geestelijke verzorging. De commissie wetenschap ziet het grote belang van dit aspect van het vak: reflectie op gestructureerd en methodisch werken, zonder dat daarbij de relationele en levensbeschouwelijke dimensies van het vak verloren gaan, wat Wierstra overtuigend heeft laten zien.

Anja Visser (Rijksuniversiteit Groningen) onderzoekt hoe de doelen en uitkomsten van specifiek geestelijke verzorging op een goede manier kunnen worden beschreven en onderzocht. In een recente publicatie beschrijft zij deze doelen op vier manieren: ontwikkeling van wereldbeeld, omgaan met gebeurtenissen en omstandigheden, relationele bevestiging, en transcendentie en verbondenheid. Op basis hiervan ontwikkelde ze de Nederlandse Uitkomstmaat Geestelijke Verzorging NUGV. Gestructureerd kijken naar het proces van geestelijke verzorging zelf en wat dat teweegbrengt aan uitkomsten, kan in elk werkveld van de beroepsgroep van meerwaarde zijn, aldus de commissie wetenschap.

Aan het toekennen van de award is een bedrag van 1.000 euro verbonden, vrij te besteden aan eigen onderzoek.

Over de VGVZ Award en het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek

De VGVZ subsidieert activiteiten die de wetenschappelijke reflectie op de geestelijke verzorging en onderzoek daarnaar bevorderen. Zij vraagt daartoe advies aan de Commissie Wetenschap.
Jaarlijks reikt de VGVZ een Award uit aan een onderzoeker die een bijzondere wetenschappelijke of vakinhoudelijke presentatie heeft geleverd op het gebied van geestelijke verzorging in Nederland. Doel is de onderzoeker aan te moedigen om dit vooral ook te blijven doen. Daarnaast kan de VGVZ een fonds toekennen, aan twee of meer onderzoekers.

Op maandag 23 juni kwamen 130 geestelijk verzorgers bijeen in Utrecht voor het jaarlijkse VGVZ Symposium: ‘De wereld verandert, wat betekent dit voor geestelijk verzorgers en hun opleiding’. Bij de opening nodigde dagvoorzitter Gaby Jacobs ons uit de grootste verandering in het eigen werk te delen. Daarop werden uiteenlopende ontwikkelingen genoemd, zoals zingeving, personeelstekort, zorg thuis en toenemende aandacht voor professionals. Vervolgens gingen drie sprekers op interactieve wijze in op vragen en uitdagingen die er liggen en wat dit betekent voor de opleiding van toekomstige geestelijk verzorgers. Daarbij was volop ruimte voor ontmoeting en uitwisseling.

Iris Wierstra, promovenda Universiteit voor Humanistiek, deelde in haar bijdrage “Eén vak, meerdere verhalen: over levensbeschouwing en professionaliteit in de opleidingen geestelijke verzorging” de uitkomsten van haar onderzoek. Ze ziet binnen de gv-opleidingen 5 discoursen over de rol van levensbeschouwing in de professionaliteit van geestelijk verzorgers. Dit zijn Levensbeschouwelijke zorg, Interlevensbeschouwelijke zorg, Traditie-specifieke zorg, Neutrale zorg en Maatschappelijk engagement. Iris roept op tot een kritische dialoog met elkaar: wat voor beroep willen we zijn?

Edwin van der Zande, onderzoeker en onderwijscoördinator Titus Brandsma Instituut en hoofddocent Waardenbewuste Professionalisering (Hogeschool Utrecht – IvOO), verkende in zijn bijdrage “Leiderschap tonen is handelen vanuit je bronnen” de organisatorische competentie van het vak zoals beschreven in de beroepsstandaard, door te focussen op leiderschap en levensoriëntatie. Edwin ging dieper in op waardenbewuste professionalisering en stelde ons de vraag “Welke geestelijk verzorger wil ik zijn in deze samenleving”?

De bijdrage van Karin Seijdell (docent levensbeschouwing en geestelijk verzorger) had als titel “Leren begeleiden in zingeving: van eigen talent naar gedeelde praktijk”. Zij verkende de didactische kant van geestelijke verzorging: hoe maak je zingeving leerbaar, tastbaar en toepasbaar? Zij stond onder andere stil bij de toenemende vraag aan geestelijk verzorgers om scholing te geven en welke rol daar bij past. In groepjes verkenden we onze eigen ervaring en uitdagingen met het geven van scholing.

Panelgesprek
Na de lunch vormden Iris, Edwin en Karin samen met Ralf Smeets (directeur VGVZ) en Godelieve Pieper (voorzitter SKGV) een panel. Aan de hand van stellingen ingebracht door groepjes deelnemers, gingen zij met elkaar en met de zaal in gesprek. Zo ontstond een uitwisseling over de ontwikkeling van een basis beroepsprofiel met mogelijkheid tot specialisaties en de ambitie dat geestelijke verzorging over 5 jaar algemeen bekend is. Ook stonden we stil bij de stelling dat geestelijk verzorgers zich meer moeten profileren als waardegedreven ondernemers.

Tot slot droeg VGVZ onderwijscommissie-voorzitter Marc Rietveld de opbrengsten uit het ‘Onderwijsplan zingeving in zorg en sociaal domein’ over aan Gaby Jacobs en Jorika Baarda namens de Kenniswerkplaats Zingeving en Geestelijke Verzorging thuis.

Presentaties

Hieronder vind je de bijdragen van de verschillende sprekers:
– De opening met veranderingen in het eigen werkveld, door dagvoorzitter Gaby Jacobs;
– De bijdrage van Iris Wierstra;
– De bijdrage van Edwin van der Zande;
– De bijdrage van Karin Seijdell;
– De ingebrachte vragen en stellingen voor de paneldiscussie.

Op maandag 14 april namen ruim 50 geestelijk verzorgers deel aan het VGVZ Open Platform. Thema van de middag was de hermeneutische competentie van geestelijk verzorgers: het vermogen om actuele levenservaringen te verbinden met zingevende bronnen en tradities.

Dit blijkt, zowel naar de inhoud daarvan als in de uitvoering, een uitdaging. De diverse opleidingen in ons land en het werkveld verschillen in definiëring. En het is niet eenvoudig om in onze pluraal levensbeschouwelijke tijd te spreken over bronnen en tradities. Immers: welke en van wie? Bovendien is een geestelijk verzorger in levensbeschouwelijk opzicht niet kleurloos en heeft ook een eigen levensbeschouwing. Hoe interfereert dat met de overtuiging van de gesprekspartner?

Inleiding Theo van Leeuwen

Aan het begin van de middag werden we aan het denken gezet door Theo van Leeuwen. Hij promoveerde onlangs op dit onderwerp onder de titel What layer are we on?. Het boek is hier te bestellen.

In het kader van zijn onderzoek analyseerde Theo van Leeuwen gesprekken tussen cliënten en 7 protestant-christelijke geestelijk verzorgers uit zes verschillende ziekenhuizen. Ook interviewde hij deze geestelijk verzorgers over hun vakopvatting en gedachten over hermeneutische communicatie.

De uitkomsten van het onderzoek geven geestelijke verzorgers concrete handreikingen om met mensen van verschillende levensbeschouwelijke achtergronden in gesprek te raken over hun levensbeschouwelijke en existentiële situatie. Belangrijke elementen daarin zijn de verschillende lagen van betekenis, het gebruik van metaforische taal en de bijdrage van de gesprekspartner.

De presentatie van Theo van Leeuwen vind je hier.

Uitwisseling in groepen

Vervolgens gingen we in twee rondes in groepjes uiteen, waarbij er ruimte was om met elkaar casussen te delen over situaties waarin het als geestelijk verzorger wel of juist niet lukte om de hermeneutische competentie toe te passen, en waar het spannend werd. Tijdens de onderlinge uitwisseling werd ingegaan op o.a. de betekenis van hermeneutiek (wat verstaan we daar nu onder); waar vinden we de verhalen die herkenbaar zijn voor een groter publiek in deze seculiere maatschappij; wat is de rol van de geestelijk verzorger in zingeving en spiritualiteit en welke rol hebben collega’s daarin.

Wanneer het traject voor de ontwikkeling van de nieuwe beroepsstandaard start, zal de input van deze middag meegenomen worden.

VGVZ Open Platform

Het Open Platform kende een levendige, leerzame en inspirerende uitwisseling. Het Open Platform wordt twee keer per jaar georganiseerd. Het volgende Open Platform vindt plaats op maandag 10 november 2025.