Nieuws

Op 20 juni reikte dr. Carmen Schuhmann namens de commissie Wetenschap van de VGVZ de Onderzoeks Award uit. Deze Award is een vorm van erkenning en waardering van publicaties of promoties door geestelijk verzorgers.

Dit jaar won dr. Nette Falkenburg deze Award, voor haar proefschrift Unveiling a fragile Spirituality. Experiences of connectedness in Pediatric Palliative Care.

Het proefschrift van Nette Falkenburg is in minstens drie opzichten van groot belang voor het veld van de geestelijke verzorging. In de eerste plaats geeft het inzicht in de concrete ervaringen van ouders en zorgverleners rond een bijzonder gevoelige situatie, namelijk het overlijden van een kind op de intensive care. De heftige gevoelens van ouders en de spanning tussen de hoogtechnologische omgeving enerzijds en de basale fysieke ervaringen anderzijds vragen veel van de geestelijk verzorger. De inzichten die dit proefschrift biedt zijn daarbij van groot belang.

In de tweede plaats geeft het inzicht in een in een postseculiere samenleving veel voorkomende vorm van spiritualiteit die weinig gedefinieerd is, niet altijd religieus wordt ingekleurd, maar wel diepgaand van betekenis is voor mensen. Dit inzicht helpt geestelijk verzorgers ook buiten de bestaande tradities spirituele ervaringen te herkennen en te duiden.

In de derde plaats is het proefschrift een geslaagde exercitie om de taal van theologen/religiewetenschappers en die van medici te verbinden, zodat geestelijk verzorgers, artsen en verpleegkundigen elkaar leren verstaan in het bijstaan van patiënten en ouders. Voor de professionele status en competentie van geestelijk verzorgers is dat een belangrijke bijdrage.

Van 11 t/m 15 mei 2022 was het 17^de symposium van het European Network of Health Care Chaplaincy: ENHCC. Het werd dit keer gehouden bij de Orthodox Academy op Kreta en werd georganiseerd door Simon Evers, de coördinator van de ENHCC. Het thema van het symposium was: Connecting Heart to Heart – Being a Chaplain & Being with Others.
Als afgevaardigden van de VGVZ waren voorzitter Moritz Pfähler, aanstaand directeur Ralf Smeets en stafmedewerker Rozanne van der Veur aanwezig. Er waren ongeveer 100 deelnemers uit 26 verschillende landen, allemaal werkzaam als geestelijk verzorger. Er waren diverse lezingen, presentaties en workshops. Rozanne heeft van haar deelname een verslag gemaakt, wat je HIER kunt lezen.
Op de afbeelding de deelnemers uit Nederland.

Het bestuur van de VGVZ is erg blij te kunnen melden dat Ralf Smeets (52) benoemd zal worden als directeur. Hij volgt hiermee Robert Koorneef op, die in september met pensioen gaat.

Ralf is ongetwijfeld bij een aantal leden bekend vanwege zijn functie als beleidsmedewerker, die hij van 2012 tot en met 2016 vervulde, en vanaf eind 2020 opnieuw. Hij is godsdienstwetenschapper en heeft als geestelijk verzorger gewerkt in de ouderenzorg en in ziekenhuis Zuyderland. Daarnaast werkt hij ook (part-time) als ethicus voor VWS.

Het bestuur en de collega’s van het stafbureau hebben alle vertrouwen in Ralf, en zien uit naar een goede samenwerking.

Palliatieve zorg is een steeds groter wordend onderdeel van ons werk als geestelijk verzorger. In hoeverre speelt het eigen levensbeschouwelijk domein een rol in hoe we werken? Opent religie deuren of werpt het vooral grenzen op, wanneer het gaat over het schemergebied tussen leven en sterven? Graag willen we als protestantse sectorraad met de andere levensbeschouwelijke sectoren optrekken om een conferentie te organiseren over ‘palliatieve zorg met hart en ziel’.  Meld je aan bij s.visser@antoniusziekenhuis.nl.

Wij vernamen het overlijden op 72-jarige leeftijd van Jan Hein Mooren, lid van verdienste van de VGVZ.

Jan Hein Mooren

Jan Hein Mooren begon zijn carrière in 1974 als docent psychologie aan het Humanistisch Opleidings Instituut. Hij raakte gebiologeerd door de vraag wat geestelijke begeleiding precies is.

Existentiële vragen
Mooren verdiepte zich in het beroepseigene van geestelijke begeleiding, dook in de literatuur en voerde gesprekken met Jaap van Praag (oprichter van het Humanistisch Verbond) en studenten. “Gaandeweg kreeg ik door dat geestelijke begeleiding vaak gaat over vragen die existentiëler zijn dan de vragen die bij psychotherapie aan de orde komen. Ook als je psychisch gezond bent, kom je met bestaansvragen en levensbeschouwelijke thema’s in aanraking. Misschien zelfs fundamenteler. Psychiatrie is een ander vak: de mensen waarmee je dan werkt, staan veel meer in een overlevingsstand, in plaats van in een leefstand. Mij werd steeds duidelijker dat geestelijke verzorging een belangrijke waarde op zich heeft.”

Hij verwoordde dit in het zogenaamde gele boekje Geestelijke Verzorging en Psychotherapie, dat hij schreef in opdracht van het Katholiek Studiecentrum Geestelijke Volksgezondheid. De publicatie staat bij veel geestelijk verzorgers op de plank en is nog steeds relevant.
In de jaren tachtig werd hij lid en later voorzitter van de Commissie Geestelijke verzorging van de Nationale Ziekenhuisraad (NZR). Mooren raakte nauw betrokken bij het schrijven, denken en praten over het rapport van die commissie: Dienst Geestelijke Verzorging in organisatie en beleid (1987). Intussen bleef hij lesgeven en hield hij zich intensief bezig met de ontwikkeling van het vakgebied.

Raadgever van de VGVZ
Jan Hein Mooren was gedurende vele jaren een wijs en gewaardeerd raadgever van de VGVZ.

In 2007 werd hij voorzitter van de Commissie Ambtelijke Binding met als opdracht om te beschrijven welke rol en betekenis de ambtelijke binding voor het beroep geestelijk verzorger heeft, en hoe deze gestalte moest krijgen voor diegenen die opgeleid werden als geestelijk verzorgers.
Van 2010 tot en met 2013 was hij namens het Humanistisch Verbond lid van de Regiegroep toekomstig bestel geestelijke verzorging onder leiding van Eimert van Middelkoop die als opdracht had de bekwaamheid en de bevoegdheid voor geestelijk verzorgers eenduidig te beschrijven, zodat er een kwaliteitsregister voor geestelijk verzorgers tot stand kon komen waarin alle werkzame geestelijk verzorgers geregistreerd konden worden.
Van 2013 tot en met 2015 was hij lid van de Commissie Herziening Beroepsstandaard onder leiding van Joost Verhoef die als opdracht had de eerste Beroepsstandaard van de VGVZ uit 2002 te herzien gezien alle ontwikkelingen die er hadden plaatsgevonden. In 2015 verscheen de tweede Beroepsstandaard die nu nog steeds actueel is.

Lid van verdienste van de VGVZ
Bij zijn pensionering als docent van de Universiteit van de Humanistiek werd hij door het bestuur van de VGVZ in 2013 benoemd tot lid van verdienste. Hij is de enige persoon in de geschiedenis van de VGVZ die deze eer ontvangen heeft. Hij droeg het bijbehorende insigne met veel trots.
De VGVZ is hem grote dank verschuldigd voor zijn inzet gedurende 45 jaar.

Het bestuur en de medewerkers van de VGVZ wensen zijn familie en vrienden veel sterkte.

Rouwkaart J.H.M. Mooren

Zijne Majesteit de Koning heeft donderdagmiddag 3 december online gesproken met vertegenwoordigers van de VGVZ over hun werk en de impact van de coronapandemie.

Koning Willem-Alexander sprak met Robert Koorneef, Ayse Turk, Desiree van der Hijden (beiden werkzaam in het ziekenhuis), Lisa van Duijvenbooden (GGZ) en Karin Seijdell (verstandelijk gehandicaptenzorg en geestelijke verzorging thuis) over hun werk in coronatijd. Het gesprek ging over de ondersteuning die zij bieden aan cliënten, patiënten, familieleden en zorgmedewerkers en de specifieke hulp die gevraagd en geboden wordt tijdens de coronapandemie. Daarnaast kwam onder meer de verhoogde werkdruk aan bod.

Gedeelde lockdown
Corona raakt ons allemaal. Desiree beschreef hoe Corona de dood als gespreksonderwerp heeft genormaliseerd. Het grillige verloop

van de ziekte zorgt voor veel onmacht bij zorgverleners. Kwetsbaarheid is daarmee een normaler gespreksonderwerp geworden. En ook andere zorgverleners dan geestelijk verzorgers zijn nu te vinden in de bloementuin van het ziekenhuis waar overleden patiënten worden herdacht. Vanuit de psychiatrie vertelde Lisa hoe cliënten die langdurig op het instellingsterrein wonen, ineens het gevoel hadden dat heel Nederland hun ervaring deelde, van lockdown en onvrijheid.

Karin vertelde over de grote impact van Corona op het leven van mensen met een verstandelijke beperking: over het beperken van familiebezoek en de chaos die corona in hun leven bracht. Maar ook over nieuwe, waardevolle manieren om samen te leven en afscheid te nemen. Ayse vertelde over haar ervaringen met peer support en met het ondersteunen van patiënten.

Korte impressie gesprek met de Koning
(downloadbaar bestand – link verloopt op 11 december 2020)

Betrokken
De koning vroeg in het bijzonder naar de eigen ervaringen van de geestelijk verzorgers. Het was een open gesprek.

Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima spreken per telefoon, in videogesprekken en waar mogelijk tijdens werkbezoeken met betrokkenen over de gevolgen van de coronacrisis en de inzet van zovelen ter bestrijding van de pandemie.

Op 9 september heeft Anke Liefbroer aan de Vrije Universiteit Amsterdam met succes haar proefschrift ‘Interfaith spiritual care’ verdedigd. Haar dissertatie gaat over de rol van levensbeschouwelijke verschillen in de praktijk van geestelijke verzorging. Deze rol onderzocht zij aan de hand van literatuurstudie, vragenlijstonderzoek onder geestelijk verzorgers en zorgontvangers, en analyse van gespreksopnamen tussen geestelijk verzorgers en hun gesprekspartners. Een voornaamste bevinding is dat levensbeschouwelijke verschillen in relatie tot verbondenheid aan tradities in de praktijk van geestelijk verzorgers meestal geen of een zeer geringe rol spelen. Geestelijk verzorgers lijken in staat met levensbeschouwelijke verschillen om te gaan door zingeving en existentiële thema’s op generieke wijze bespreekbaar te maken.

Een samenvatting van het proefschrift en nog meer info vind je hier.

Op 14 september heeft collega Nico van der Leer aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht met succes zijn proefschrift “Zinvolle zorg in het verpleeghuis en de rol van de geestelijk verzorger” verdedigd. Uitgangspunt van zijn studie is dat zorg en zin met elkaar samenhangen, hoe deze samenhang er in de zorgpraktijk uit ziet heeft hij kwalitatief-empirisch onderzocht.

Meer…