Wat maakt het leven de moeite waard?

1. Welke onderzoeksdomeinen: literatuurverkenningen op het gebied van de sociale gerontologie.
2. Waaraan ontlenen deze ouderen zin, waarde of betekenis: gesprekken met ouderen afhankelijk van intensieve somatische zorg, geanalyseerd volgens de inductieve thematische analyse. En in een kwalitatief explorerend design groepsgesprekken: focusgroepen met respectievelijk ouderen die permanent van intensieve psychogeriatrische zorg afhankelijk zijn, hun naasten, zorg- en hulpverleners, gevolgd door een consultatieronde van experts. Contrapunt: de confrontatie met de doorleefde ervaringen (‘lived experiences’) van ouderen voor wie hun leven niet langer de moeite waard is (gelabeld als ‘voltooid leven’, Van Wijngaarden 2016).
3. Hoe en in hoeverre slagen deze ouderen er in hun leven als zinvol, waardevol of van betekenis te ervaren: (groeps) gesprekken in verband gebracht met visie Hans-Martin Rieger over ouder-worden-in-het-algemeen in Altern anerkennen und gestalten (2008).

Uitkomsten: Je verbonden kunnen en willen voelen met de mensen en de dingen om je heen, met het leven zelf, het allerbelangrijkste, impliceert tegelijk wederkerigheid en gelijkwaardigheid. Het sociale netwerk blijkt uitgebreider dan gedacht. Lotgenotencontact betekent veel. Herinneringen kunnen de betekenis hebben van een ‘levende relatie’. Erg belangrijk om iets te doen te hebben, variërend van pure passie tot louter tijdverdrijf. Passie voegt het meeste toe aan de ervaren kwaliteit van leven. Iets doen voor een ander staat bovenaan. Nagenieten even belangrijk als genieten, rust even vanzelfsprekend en noodzakelijk als actief zijn. Goed ouder worden vraagt om een actieve houding, geen verzet, maar aanvaarding: oefenen in de kunst van het ouder worden.

Aanbevelingen: Inzetten op  persoonsgerichte zorg. Meer aandacht voor iemands passie of leefplezier, meer perspectieven voor zin. Meer keuzevrijheid tussen thuis wonen en in een zorgomgeving, kijken naar de individuele behoeften en verlangens. Anders kijken naar autonomie en eigen regie.