Menselijke waardigheid en moral distress bij militairen

Doelstelling

In dit onderzoek wil ik ervaringen van moral distress van militairen verkennen. Daarbij wil ik onderzoeken of de geestelijke verzorging een bijdrage kan leveren aan het begeleiden van militairen na een uitzendervaring of inzet in de vorm van een moral debrief.

Beschrijving

De Nederlandse krijgsmacht neemt deel aan verschillende missies in het kader van de veiligheid in Nederland en elders in de wereld. Binnen deze context kan een militair in contact komen met verschillende spanningsvelden; op cultureel, operationeel en politiek gebied. Een militair komt in een waardenconflict op het moment dat hij krachtens zijn functie iets moet doen waar hij met zijn geweten niet achter staat. We noemen dit moral distress. Van militairen wordt verwacht dat zij acteren in een geweldsspectrum. Tijdens een inzet zijn militairen zich bewust van de mogelijkheid van gewelddadige bedoelingen van de ander jegens hen. Deze operationele, maar voor de persoon tegelijkertijd paradoxale, houding heeft mogelijk effect op het mensbeeld van de militair. Na de missie moet het moreel kompas weer worden geijkt op de vredessituatie. Ik zie kansen en verantwoordelijkheden voor de Rooms Katholieke Geestelijke Verzorging om militairen te begeleiden bij ervaringen van moral distress en een bijdrage te leveren aan het herstellen van het vijandbeeld naar een mensbeeld dat recht doet aan de menselijke waardigheid van iedere persoon.

Methode

Ik wil de zelfkonfrontatiemethode (ZKM) en waarderingstheorie (Hubert Hermans) gebruiken om ervaringen van moral distress in kaart te brengen. Het behelst de organisatie van de cognitieve, de affectieve en de gedragscomponent van de persoonlijkheid. Waardering gaat over de betekenis die iemand hecht aan een ervaring; dit geeft inzicht in iemands motivatie en in welke waarden en opvattingen ten grondslag liggen aan zijn handelen. De methode is er niet op gericht hieraan een normatief oordeel te koppelen. Maar om iemand in gesprek te brengen met zichzelf zodat dit leidt tot een beter zelfverstaan.