Titel onderzoek

Tussen hemel en hel. Subjectieve interpretatie van religieuze en spirituele ervaringen bij mensen met een bipolaire stoornis

(Between heaven and hell: subjective interpretation of religious and spiritual experiences in people with bipolar disorder)

Naam onderzoeker Eva Ouwehand
Naam instelling Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen RUG
Werkgever Altrecht te Utrecht
Projectpartners Altrecht te Utrecht
Mailadres e.ouwehand@altrecht.nl
Begeleiders prof. dr. T. H. Zock (RUG), prof. dr. A.W. Braam (UvH, Altrecht), dr. J.K. Muthert (RUG), dr. H. Boeije (NIVEL)
Context onderzoek Promotie als buitenpromovenda
Korte omschrijving

Vraagstelling

Hoe interpreteren mensen met een bipolaire stoornis de religieuze en spirituele ervaringen die zich voordoen tijdens verschillende episodes van hun ziekte en welke bijdrage verwachten zij van psychiatrische behandeling in de omgang met deze ervaringen? Met de volgende deelvragen:

1.       Welke religieuze en spirituele ervaringen hebben mensen met een bipolaire stoornis (tijdens ziekte episodes en als zij stabiel zijn)?

2.       Hoe interpreteren zij deze religieuze en spirituele ervaringen als ze hersteld zijn?

3.       Hoe verandert dit proces van interpretatie in de loop van de ziekte?

4.       Welke verwachtingen hebben cliënten van behandelaars en geestelijk verzorgers ten aanzien van de omgang met deze ervaringen?

5.       Wat ervaren cliënten als helpend en bijdragend aan herstel als het gaat om de relatie tussen religie/spiritualiteit en de bipolaire stoornis?

6.       In verband met de relevantie voor de klinische praktijk wordt ook de prevalentie van religieuze/spirituele ervaringen in de bipolaire cliëntengroep onderzocht. Hoe groot is de groep cliënten met specifiek religieuze of spirituele ervaringen die zich voordoen tijdens manische en depressieve episodes van de bipolaire stoornis?

Doelstelling

1.       Inzicht in de manieren waarop mensen met een bipolaire kwetsbaarheid, omgaan met religieuze en spirituele ervaringen die zich voordoen tijdens hun ziekte en hoe deze omgang zich ontwikkelt tijdens het verloop van de ziekte.

2.       Inzicht in de mogelijke bijdrage van de behandeling op dit punt.

Methode

Mixed method onderzoek. In het kwalitatieve gedeelte worden ervaringen met religie/spiritualiteit en hun interpretatie geëxploreerd in 35 semigestructureerde interviews, afgenomen door een geestelijk verzorger en een psychiater in opleiding. Deze worden geanalyseerd in NVivo. Daarnaast wordt elke interview apart geanalyseerd. De resultaten worden verwerkt in een vragenlijst voor het vragenlijstonderzoek om de prevalentie vast te stellen.

Resultaten

1.       Een fenomenologie van de ervaringen met religie/spiritualiteit van deze cliëntengroep.

2.       Verschillende verklaringsmodellen om de ervaringen te interpreteren. Belangrijkste conclusie is dat mensen zowel medische als spirituele/religieuze verklaringsmodellen gebruiken om hun ervaringen te duiden.

3.       Aanbevelingen voor de behandeling.

Fase

Kwalitatief onderzoek afgerond, kwantitatief onderzoek vindt in het voorjaar van 2017 plaats. Promotie bestaat uit artikelen die eind 2017 klaar zullen zijn.

Type onderzoek Kwalitatief en mixed method onderzoek
Discipline Psychiatrie, godsdienstpsychologie, medische antropologie
Trefwoorden Bipolaire stoornis, religieuze/spirituele ervaringen, interpretatie, behandelverwachtingen
Website
Publicaties Ouwehand, E., Wonk, K., Boeije, H., & Braam, A. (2014). Relevation, delusion or disillusion. Subjective interpretation of religious and spiritual experiences in bipolar disorder. Mental Health, Religion & Culture 17(6), 615-628. www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13674676.2013.874410?journalCode=cmhr20
Datum indiening of aanpassing 29 mei 2017
Contactpersoon Eva Ouwehand
Betrokkenheid VGVZ De VGVZ heeft twee keer een financiële bijdrage toegekend uit het Fonds Wetenschappelijk onderzoek