Publicaties van geestelijk verzorgers voor een breed publiek

‘Heel de mens’. Herstelondersteunende zorg en geestelijke verzorging

Mijn boodschap is dat men meer naar de mens dan naar het ziektebeeld zou moeten kijken.’ En: ‘Herstel betekent behoud van eigenwaarde’. Deze uitspraken van langdurige ggz-cliënten troffen wij aan in het visiedocument langdurige zorg van GGZ Nederland (2009). Dit document illustreert het groeiende belang dat de ggz hecht aan herstel en herstelondersteuning. Als geestelijk verzorgers voelen wij ons door deze benadering aangesproken. In dit artikel schetsen wij, voorafgegaan door een beschrijving van ons vak en afgesloten met aandachtspunten voor de toekomst, onze bijdrage aan herstel en herstelondersteunende zorg. Echte herstelondersteuning heeft immers oog voor heel de mens, inclusief diens zingeving, levensbeschouwing of spiritualiteit.

Lees hier het artikel

(Bos, T.; Hyvarinen, I.; Roermund, K. Van: ‘Heel de mens’. Herstelondersteunende zorg en geestelijke verzorging. In: Tijdschrift voor Rehabilitatie. Jrg. 20, nr. 1 (2011).

Spreken over euthanasie in het verpleeghuis

In dit onderzoek verkennen we hoe wilsbekwame verpleeghuisbewoners in Nederland het spreken over euthanasie ervaren.
Er zijn interviews gehouden met 15 respondenten. Tijdens de data-analyse kwamen drie hoofdthema’s naar voren: 1) De mogelijkheid tot spreken over euthanasie 2) Interactie en 3) Anticiperen op de toekomst. De mogelijkheid om over euthanasie te spreken werd beïnvloed door de openheid van de bewoner en de toegankelijkheid en openheid van de arts. Belangrijke factoren die door respondenten worden genoemd met betrekking tot interactie waren: het niveau van gevoel van verbinding met anderen, het gevoel begrepen te worden en de eigen vastberadenheid om in de toekomst vast te houden aan de optie van euthanasie. Met betrekking tot anticiperen op de toekomst voelden de respondenten zich gerustgesteld door het opstellen van een wilsverklaring. Zij gaven aan dat het voor hen niet zeker was of de arts, principieel gezien, uiteindelijk euthanasie zou willen uitvoeren. Als praktische aanbeveling kan worden gedaan dat Advance Care Planning (ACP) verbetering zou kunnen brengen in de communicatie over euthanasie met wilsbekwame verpleeghuisbewoners.

Lees hier het hele artikel van buitenpromovendus Marjolein Rikmenspoel in het kader van haar promotie-traject Communication about euthanasia in Dutch nursing homes

Een gezellig en vast moment in de week voor twee

Het Maatjes Psychiatrie Delft, een succesvol vrijwilligersproject van GGz Delfland in Delft en Humanitas, richt zich op langdurige cliënten GGz met een minimaal netwerk. Het bestond in 2017 tien jaar en voldoet ruimschoots aan de verwachtingen. Sinds medio 2022 valt het maatjes-vrijwilligerswerk geheel onder verantwoordelijkheid van (de vrijwilligerscoördinator van) GGZ Delfland. Een drietal ooit bij het maatjesproject betrokkenen spreekt jaarlijks met de coördinator en doet daarvan verslag aan de Cliëntenraad. Zo is er een actieve verbinding met de maatschappij en een permanente verbinding met de Cliëntenraad. Initiator Freek Boon vertelt erover in dit artikel.

Op zoek naar je innerlijk kompas
Een nieuwe gespreksmethode voor moreel beraad.
Zie website voor meer informatie.
Door Dick Kleinlugtenbelt. 

De instellingDe instelling is een roman en speelt zich af in de jaren negentig van de vorige eeuw. Bert, de hoofdpersoon, is geestelijk verzorger in een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking. De zorg is erg in beweging. Instellingen fuseren, mensen met een beperking worden van patiënten burgers, met rechten en plichten als iedereen. Door de spanning die dit oproept, door verschil van instelling maar ook van karakter, botst Bert in zijn werk met zijn toekomstige collega Bram. Het leidt tot een diepgaand conflict. Via flashbacks leert de lezer Bert kennen: een overspannen vader, een traumatische verwijdering van amandelen, danslessen als puber, leren verantwoordelijkheid te nemen. Een assessment blijkt geen oplossing. Bram denkt alles onder controle te hebben, maar of dat klopt?
Door: drs. Hans Garritsen, theoloog en auteur van de roman De Instelling.
ISBN: 978-94-640-3695-4  Aantal pagina’s: 184
Prijs: € 20,50 (incl. verwerk- en verzendkosten naar Nederland en België)
Bestellen: via deze link.

Podcast
Mirjam Röhling en Janneke Bregman hebben meegewerkt aan een podcast over het werk als geestelijk verzorger in verpleeghuis Onderwatershof, in de corona tijd. Luister hier.

Verbonden op afstand
Helende verhalen van geestelijk verzorgers in verpleeghuis tijdens coronacrisis.
Anja Bruijkers-Koel en Marijke Verzendaal werken beiden als geestelijk verzorger in een verpleeghuis. Allebei hebben ze hun ervaringen van de afgelopen anderhalf jaar vastgelegd in korte verhalen. Die geven stem aan hen die tijdens de crisis geen stem hadden in de media, ouderen die in eenzaamheid sterven en families die op afstand moeten blijven. De geestelijk verzorgers bieden houvast en handvatten aan in een tijd van machteloosheid. Ze zoeken naar nieuwe wegen om op afstand toch verbonden te kunnen zijn. Anja Bruijkers-Koel en Marijke Verzendaal schrijven op wat ze meemaken en leggen vast hoe ze troost kunnen bieden in onmogelijke situaties: door een handtasje, een favoriet parfum, een Paaslied dat op het sterfbed zachtjes meegezongen wordt, een herdenkingsfilm en een herdenkingsplek. Oude en nieuwe rituelen die afstanden overbruggen en families troosten. De verhalen van deze geestelijk verzorgers zijn gebundeld in dit boek ‘Verbonden op afstand’, als een ode aan hen die stierven, als een handvat in tijden van crisis en als levenslessen voor ieder die met en voor ouderen werkt.

182 pagina’s, kost 14.90 en is een uitgave van Adveniat te Baarn.

Klik HIER voor de hele omslag van het boek.

Nieuwe nabijheid – Zingeving in coronatijd

door Beatrijs Hofland

Met de komst van het coronavirus is de wereld voorgoed veranderd. De coronacrisis is ingrijpend voor iedereen, maar wellicht een ‘stille ramp’ in het leven van veel ouderen. Nieuwe nabijheid vertelt hierover in twaalf verhalen, opgetekend door een geestelijk verzorger in het verpleeghuis. We kijken door de ogen van Beatrijs Hofland mee en horen wat er gebeurt in kleine ontmoetingen met grote resonantie. De verhalen laten je een weg zien door de verdrietige chaos die soms overheerst. Maar ook een weg van hoop en goede zorg. Opgeschreven met een grote gevoeligheid voor taal en voor de kracht en kwetsbaarheid van mensen. De kopjes koffie in de verhalen staan symbool voor troost, voor nieuwe vormen van nabijheid.

Bestel het boek hier   16,50 Euro

De dood nabij

door Berthilde van der Zwaag (1954), theoloog-geestelijk verzorger.

Verhalen en gedachten op de grens van het leven.
Berthilde van der Zwaag waakte als verpleegkundige ’s nachts bij patiënten thuis. Haar ervaringen met de stervenden en hun familie schreef zij op in een dagboek. Nu, twintig jaar later -inmiddels afgestudeerd theoloog, met ruime werkervaring als geestelijk verzorger in een ziekenhuis waar ze ook met stervenden in aanraking kwam en momenteel werkzaam als geestelijk verzorger in de eerste lijn –blikt zij in het boek ‘De dood nabij’. Verhalen en gedachten op de grens van het leven’ terug op die verhalen en voegde nieuwe inzichten toe.

Bestel het boek hier
Saam Uitgeverij 17,95 Euro

Tobias

door Elisabeth van Windt (1963), theoloog-geestelijk verzorger.

‘Tobias’ van Elisabeth van Windt: een waargebeurd verhaal over liefde, verlies en hoop. Deze autobiografische roman laat een ander licht schijnen op een leven met beperkingen.

Hij zou niet oud worden, hadden de artsen gezegd. Maar Tobias was een uitzondering, zijn levenswil was te sterk. Met alle macht probeerden ze de dood buiten te houden.

Het verhaal van de meervoudig gehandicapte Tobias wordt verteld door zijn moeder Elisabeth. Ze neemt ons mee door haar alledaagse leven. In het Bijbelboek Tobit vindt ze troost. Perioden van hoop en verdriet wisselen elkaar af. Al die tijd is haar zoon het zwijgende middelpunt. Dat hij niet kan praten, betekent niet dat hij niets te zeggen heeft. Met alles wat ze in zich heeft probeert zijn moeder de boodschap van het leven van haar zoon over te brengen.

KOKBoekencentrum, 20,99 Euro

Leven tussen Leegte en Liefde, een dagboek in coronatijd

Geestelijk verzorger Fia Oomen schetst een indringend beeld van de situatie in verpleeghuizen/woon-zorgcentra in coronatijd

Uitgeverij Elikser, 172 pagina’s, 13,95

Hoe kan ik nu verder? De zin van het leven na een groot verlies

Hoe kan ik nu verder? is een toegankelijk boekje over levensvragen en zingeving bij ingrijpende gebeurtenissen. Aan het boek werkten verschillende geestelijk verzorgers mee, dat zie je terug aan het resultaat. Hoe kan ik nu verder? laat zien hoe de praktijk daadwerkelijk is en geeft hiermee een goed beeld van wat een geestelijk verzorger is en doet. De persoonlijke ervaringen zijn gevoelig en inlevend geschreven en hebben daardoor meerwaarde. Hoe kan ik nu verder? bevat waardevolle tips en handvatten voor cliënten. Ook is het goed bruikbaar bij scholingen en workshops.

Met een voorwoord van Robert Koorneef, directeur VGVZ.

Hoe kan ik nu verder? De zin van het leven na een groot verlies, Annemarie van Bergen en Theone Joostensz, Uitgeverij Zezz, ISBN 9789491298493, €15

Bestellen via de webwinkel van Zezz.

Dilemma’s bij dementie

door Tim van Iersel, werkt als ethicus en geestelijk verzorger bij WZH Den Haag

Dit boek helpt zorgverleners om te gaan met dilemma’s in de zorg voor mensen met dementie. De dilemma’s worden besproken aan de hand van acht waarden waaruit het dilemma voortkomt, zoals autonomie, hygiëne en veiligheid. Dilemma’s bij dementie beschrijft welke afwegingen er gemaakt moeten worden bij grote en kleine dilemma’s. Wat doe je als iemand met dementie niet gewassen wil worden? Of: vertel je wél of niet dat een dierbare van een bewoner met dementie is overleden? Op basis van praktische voorbeelden krijg je handvatten om de juiste afwegingen te maken in deze situaties. Je leest over dilemma’s bij de zorg voor mensen met dementie in de thuissituatie en over dilemma’s in het verpleeghuis.\

Uitgegeven bij Bohn Stafleu van Loghum  en kost 19,95

Diverse publicaties Marjolein Rikmenspoel, werkzaam als algemeen geestelijk verzorger in de zorg

Een prachtige dans.
De therapeutische afstemming van afstand en nabijheid in het werk van Carl Rogers, Martin Buber en Henri Nouwen

door Barabara Zwaan, geestelijk verzorger

Dit boek van Barbara Zwaan beschrijft de complexiteit van het evenwicht tussen afstand en nabijheid van helper en hulpvrager aan de hand van werk van Carl Rogers, Martin Buber en Henri Nouwen. Drie auteurs die een vertrouwelijke omgang tussen helper en hulpvrager voorstaan.

Het boek is uitgegeven door het KSGV, en kost € 21,50.

Wees duidelijk als behandelen zinloos is

Wat te doen als familieleden van een patiënt op grond van hun geloof eisen om door te gaan met behandelen, terwijl dit eigenlijk zinloos is? Volgens geestelijk  verzorger Antoine de Haan voorkomt het een hoop discussie als je de medische grenzen helder formuleert.

Publicatie in Medisch Contact (28 sept 2017)Klikt u hier voor het artikel.

Gratis muziek voor mensen met dementie

Muziek voor mensen met dementie; langzamer en in een lagere toonsoort gezongen. Liedjes die bij het seizoen passen om mensen mee te laten dansen in de tijd van het jaar. Muziek van vroeger, en soms van iets minder lang geleden. Bekend afgewisseld met misschien wat minder bekend.
De muziek met liedbundel en achtergrondinformatie met vragen om in gesprek te komen, is gratis (digitaal) aan te vragen bij Eline Hoorweg (ehoorweg@cordaan.nl), Irene Kruijssen (ikruijssen@cordaan.nl) of Andrea Liebrand (a.liebrand@leliezorggroep.nl)

(januari 2017)

Op bezoek bij een dierbare met dementie
Met ruim 60 ideeën om samen te genieten

Op bezoek gaan bij een familielid of vriend(in) die lijdt aan dementie vinden veel mensen een moeilijke opgave. Met mensen met dementie is het immers lastig om een gesprek te voeren: ze weten weinig tot niets meer, ze herkennen je wellicht niet meer en bovendien: ze zijn zo weer vergeten dat je geweest bent. Wat heeft het dan voor zin om te gaan?
Dit boek helpt mensen letterlijk over de drempel. Het geeft een korte en heldere uitleg over wat dementie met iemand doet. Vervolgens biedt het vooral concrete ideeën om van het bezoek ook een goede tijd te maken.
Contact met naasten wordt door mensen met dementie als een belangrijke zingevingsbron genoemd. Als geestelijk verzorgers kunnen we familie en vrienden daarbij van harte ondersteunen. Dit boek kan daar een hulpmiddel bij zijn. De auteurs zijn werkzaam in de zorg én ervaringsdeskundigen.

Marcelle Mulder (www.curamea.nl) is humanistisch raadsvrouw en werkt als beleidsadviseur geestelijke zorg bij Patyna in Friesland.
Anniek Kramer coacht en geeft beleidsadvies op het gebied van HR via haar bedrijf Menskapitaal.

Het boek is uitgegeven bij uitgeverij Spectrum en kost 15 Euro.

Het Belevingsconcert- Over zingeving en muziek bij mensen met (vergevorderde) dementie

door Eva Smit, humanistisch geestelijk verzorger in de ouderenzorg.
In belevingsconcerten wordt muziek ingezet om contact te maken, om ervaringen van zin en betekenis aan te reiken en mensen te omhullen met warmte en veiligheid.
Uitgeverij Elikser, €17,50 (inclusief CD).

De gaande, een vertelling over het stille zwijgen van mensen die gaan sterven 

door Marijke Prins

Collega Marijke Prins schreef het boek De gaande, een vertelling over het stille zwijgen van mensen die gaan sterven. In het boek volgt zij de beleving van iemand die gaat sterven, de gaande, en haar omgeving. Het eerste deel is de beschrijving van de terminale fase, het tweede een reflectie daarop. Door de afwisselende perspectieven en de diepte van de beschrijvingen kan het voor veel geestelijk verzorgers en hun cliënten/ patiënten heel waardevol zijn. Het boek verscheen bij 2010uitgevers en kost €17,50.

Ik zie de halve aarde en de hemel
impressies van de werkvloer

door Marianne Debets, geestelijk verzorger

80 pagina’s, gebonden
Het boekje kost €9,95 en is te bestellen via boekwinkel@kloosterwittem.nl.
Zie ook:  www.kloosterboekwinkelwittem.nl

Marianne Debets (1950) begon in 1969 als laborante klinische neurofysiologie in het De Weverziekenhuis in Heerlen. In 1980 ging ze theologie studeren aan het TKI te Sittard (MO-A en -B). Na haar afstuderen (1988) begon zij als geestelijk verzorger in het ziekenhuis te Sittard. Ze was als geestelijk verzorger verbonden aan de afdeling interne geneeskunde, oncologie, chirurgische oncologie, neurologie en de GGZ. Daarnaast was ze ruim 20 jaar lid van de Ethische Commissie Zorg van het Orbisconcern te Sittard. Na 26 jaar heeft ze afscheid van haar werk genomen. Nog één keer heeft ze al haar ervaringen en belevingen door zich heen laten gaan. Het boekje is een weerslag van de vele kanten van geestelijke verzorging.
Klik hier voor de voorzijde boek
2015

De ziel ontdekken

Hierin schrijft Elske Cazemier over haar werk als geestelijk verzorger.
Het boek werd op 19 oktober 2014 gepresenteerd temidden van de bewoners van Amsta Karaad, de werkplek van de auteur.
Kijk hier voor een korte omschrijving van het boek.
Wilt u het boek bespreken dan kan een recensie exemplaar aangevraagd worden via: verkoop@narratio.nl