SMART doelen stellen, efficiënt problemen oplossen, evidencebased. Maar ook: naast de ander staan. Wie werkt in het sociaal domein weet van de spanning daartussen. Tussen beleid en nabijheid. Hoe voorkom je dat die spanning je verlamt? Hoe kijk jij als sociaal professional naar de situatie van de ander? In dit symposium verkennen we wat er kan gebeuren als we niet primair in termen van ‘problemen’ denken maar de werkelijkheid benaderen als ‘mysterie’. Een interactieve middag voor sociaal professionals op zoek naar verdieping en blikverruiming in hun werk.

Over het thema

Sociaal professionals zetten zich in voor kwetsbare mensen en groepen, en daarmee voor een samenleving waarin het goede leven een mogelijkheid wordt. Hun kijk op dat goede leven en op kwetsbaarheid bepaalt wat als probleem wordt gezien en hoe het wordt aangepakt. Er is steeds meer aandacht voor de risico’s van zo’n probleem-benadering. Want wie bepaalt er eigenlijk wat problemen zijn? En zijn die wel oplosbaar? ‘Interventionisme’ en ‘beheersdrang’ liggen op de loer. Maar wat is het alternatief? Daarover hebben we het minder vaak. Waarschijnlijk omdat het veel lastiger is daarvoor woorden te vinden. In dit symposium gaan we het toch wagen – met het woord ‘mysterie’. De Franse filosoof Gabriel Marcel koos dat woord als alternatief voor een denken in problemen. Het ging hem om aandachtig kijken. In het besef dat wat je ziet ook iets ondoorgrondelijks heeft, iets wat je niet kan definiëren om het te gaan oplossen. In korte lezingen, interviews en een theatervoorstelling gaan we op dit symposium peilen wat de zeggingskracht kan zijn van een blik op de ander en de wereld als ‘mysterie’. De bijeenkomst is bedoeld voor iedereen die in het sociaal domein werkt en wil nadenken over de taaiheid van dat werk. Met elkaar zoeken we naar blikverruiming voorbij de focus op ‘het moet helpen’.

Petruschka Schaafsma is hoogleraar theologische ethiek en deed de afgelopen jaren onderzoek naar wat het betekent om familie te zijn. Ze focust op het gegeven karakter van familierelaties die een wederzijdse afhankelijkheid impliceren. In dit onderzoek stuitte ze op het woord ‘mysterie’ dat de filosoof Gabriël Marcel gebruikt als hij het over familie heeft. Ze raakte hierover in gesprek met Wim Dekker, lector Informele netwerken en laatmoderniteit. Hij promoveerde op veranderende gezinsconcepten in sociaal werk. Zijn lectoraat onderzoekt de kwaliteit van de samenwerking in de driehoek hulpvrager, informeel netwerk en professional. Voor het doordenken van de spanningen in die samenwerking lijkt hem de term ‘mysterie’ waardevol. In gesprek met Sabrina Keinemans, lector Sociale Integratie, ontstond het idee een symposium te wijden aan dit begrip ‘mysterie’. Sabrina promoveerde op een onderzoek naar de leefwereld van zeer jonge moeders. Aandacht voor burgers die – sociaal, economisch, politiek – in de marge van de samenleving verkeren vormt de rode draad in haar verder onderzoek. Haar lectoraat focust dan ook op de taaie en ingewikkelde kwesties die met samen leven gepaard gaan. Juist daarvoor is de invalshoek ‘mysterie’ relevant.
Beschouwende analyse alleen is onvoldoende om recht te doen aan de weerbarstige realiteit van het werk in het sociaal domein. Daarom biedt het symposium ook een andere toegang in de vorm van de theatervoorstelling Truusje: One Woman. Charissa Bakema, theatermaakster en docent Art & Creativity, maakte dit stuk samen met Truusje van Zanten die uit eigen ervaring weet van huiselijk geweld en uithuisplaatsing van kinderen.